Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung đột nhiên nóng lên, chính quyền Trung Quốc lại nhắc đến “Vạn lý trường chinh mới” để chuẩn bị ứng phó với những ngày tháng khó khăn. Truyền thông ngoài nước ngoài cho rằng, chính quyền Trung Quốc hết lần này đến lần khác phán đoán sai lầm, hiện tại lại muốn đợi đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào năm tới, và đây đây vẫn sẽ là một sai lầm.

Hôm 24/5, tờ Apple Daily tại Hồng Kông có đăng một bài viết của nhà báo lâu năm Phan Tiểu Đào, bài viết cho rằng, trong chiến tranh thương mại Mỹ – Trung này, cao tầng của đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã nhiều lần phán đoán sai lầm về Mỹ, từ đó khiến cho chiến tranh thương mại liên tục leo thang.

Bài viết nói, năm ngoái, khi chiến tranh thương mại Mỹ – Trung mới bùng nổ, cao tầng của ĐCSTQ cho rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump là vì muốn cầu tài, nên chỉ cần mua hàng chục tỉ hàng hóa Mỹ là có thể giải quyết, nhận định rằng Mỹ không dám thực sự đánh trong cuộc chiến này, thế là họ làm ầm ĩ để đáp trả Mỹ. Thực tế đã chứng minh, đây là phán đoán sai lầm nghiêm trọng.

Còn lần này, cao tầng của ĐCSTQ lại sai lầm cho rằng ông Trump đang nóng lòng muốn đạt được thỏa thuận thương mại, sai lầm cho rằng ông Trump sẽ dùng thỏa thuận này làm vũ khí để tái đắc cử nhiệm kỳ tiếp theo. Thế là ĐCSTQ mới lật lọng, chỉnh sửa bản thảo văn bản cam kết thương mại đã đạt được, khiến ông Trump tức giận và tăng thuế quan với hàng hóa Trung Quốc, đồng thời giáng đòn đau vào doanh nghiệp công nghệ của Trung Quốc.

Bài viết cho rằng, hiện tại cao tầng ĐCSTQ không có chiêu nào, chỉ có thể huy động truyền thông nhà nước để đẩy trách nhiệm cho phía Mỹ về vấn đề đàm phán bị đổ bể; kích động tình cảm chủ nghĩa dân tộc của người dân, dịch chuyển tầm nhìn của người dân trong nước, cố gắng làm mờ nhạt ảnh hưởng của chiến tranh thương mại đến kinh tế Trung Quốc trong năm ngoái; mang cả ông Mao Trạch Đông ra, mưu tính “dùng Mao chế Mỹ”. Ý đồ tập trung sự ủng hộ của người dân cho để kéo dài cuộc chiến, vừa “đàm” vừa “đánh” để kéo dài đến cuộc bầu cử Mỹ vào năm tới.

Đài Tiếng nói Đức (Deutsche Welle) đưa tin hôm 24/5 đã trích dẫn lời của hai chuyên gia cho rằng, sau khi chiến tranh thương mại Mỹ – Trung rơi vào thế giằng co, việc ĐCSTQ ngồi đợi bầu cử Mỹ vào sang năm, chắc chắn là một canh bạc; dù là đảng Dân chủ hay đảng Cộng hòa, thì nguyên tắc cơ bản trong mối quan hệ với Trung Quốc đều là nhất trí.

Bản tin dẫn lời của ông Andrew Small – Chuyên gia về vấn đề quan hệ Mỹ – Trung thuộc Quỹ Marshall Đức (German Marshall Fund) nói rằng, thái độ “tĩnh lặng quan sát thay đổi” của Trung Quốc có rất nhiều rủi ro. Một mặt, kiểu đợi chờ này sẽ tốn rất nhiều thời gian; mặt khác, kinh tế Trung Quốc hiện nay đã đang chịu ảnh hưởng trực tiếp và lâu dài.

Andrew Small cho biết, thực tế việc Washington ngăn chặn Huawei và ZTE đã cho thấy, Mỹ có năng lực gây thiệt hại nặng cho kinh tế Trung Quốc, còn phía Trung Quốc lại không cách nào đáp trả tương ứng được. Trong khi đó, việc ngăn chặn các công ty công nghệ của Trung Quốc cũng dẫn đến phản ứng dây chuyền, hậu quả có thể sẽ nghiêm trọng hơn nữa. Bởi vì rất nhiều doanh nghiệp quốc tế đang cân nhắc kỹ xem liệu có tiếp tục làm ăn với những công ty bị Mỹ liệt vào danh sách đen hay không.

 Abraham Denmark, cựu Trợ lý Sự vụ Đông Á của Bộ Quốc phòng Mỹ, hiện đang là Chủ nhiệm dự án châu Á thuộc Trung tâm học giả quốc tế Woodrow Wilson, cho biết, lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình gần đây nhắc đến “Vạn lý trường chinh mới”, cho thấy ĐCSTQ muốn dân chúng chuẩn bị tốt cho “nhiều vấn đề kinh tế sẽ xuất hiện từ nay về sau”, cũng cho thấy rõ tranh chấp thương mại Mỹ – Trung đã tạo thành xung kích đối với kinh tế Trung Quốc và hiển nhiên là vượt ngoài dự báo của chính quyền Bắc Kinh.

Abraham Denmark cho rằng, nếu ĐCSTQ ngồi đợi cuộc bầu cử Mỹ vào năm tới, “dùng chiến lược tĩnh lặng quan sát thay đổi, vậy thì chắc chắn đó là một canh bạc”. Các nhà hoạch định chính sách dù là đến từ đảng Cộng hòa hay đảng Dân chủ, họ đều cho rằng Mỹ đã tham gia vào trong một cuộc cạnh tranh giành giật tương lai với ĐCSTQ. Cách nhìn nhận này cũng rất phổ biến trong cả đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ.

Hôm 10/5, Mỹ đã chính thức nâng mức thuế quan từ 10% lên 25% đối với 200 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ; đồng thời cũng cho biết sẽ tăng thuế quan đối với 300 tỉ hàng hóa khác của Trung Quốc nhập vào Mỹ.

Hôm 11/5, ông Trump chia sẻ trên Twitter, “Tôi cho rằng Trung Quốc cảm thấy họ đã bị đánh tơi tả trong vòng đàm phán gần đây và họ có lẽ muốn đợi cho tới cuộc bầu cử tiếp theo, 2020, để xem liệu họ có may mắn chứng kiến một thành viên Đảng Dân chủ thắng cử – trong trường hợp đó họ sẽ tiếp tục ăn chặn của Hoa Kỳ 500 tỷ USD một năm…”

Ông cũng nói thêm, “Vấn đề duy nhất là họ biết rằng tôi sẽ chiến thắng (con số kinh tế & việc làm tốt nhất trong lịch sử Mỹ & nhiều hơn thế), và thỏa thuận sẽ trở nên tồi tệ hơn nhiều nếu phải đàm phán tại nhiệm kỳ 2 của tôi. Sẽ là khôn ngoan nếu họ hành động ngay, nhưng tôi cũng thích thu những khoản tiền thuế to đùng!”.