Thụy My

Thông tín viên Le Monde tại Thượng Hải hôm nay 29/03/2019 viết về buổi « Hoàng hôn của những tiếng nói bất đồng ở Trung Quốc ». Một trong những nhà trí thức hiếm hoi dám chỉ trích ông Tập Cận Bình, giáo sư Hứa Chương Nhuận (Xu Zhangrun), dạy môn luật ở trường đại học danh tiếng Thanh Hoa (Tsinghua), Bắc Kinh đã bị đình chỉ giảng dạy.

Vị giáo sư được kính nể này hồi tháng 7/2018 đã đăng một bài viết mang tựa đề « Nỗi sợ và niềm hy vọng của chúng ta ». Lo ngại quyền lực sẽ tập trung vào tay một cá nhân, sau khi giới hạn hai nhiệm kỳ cho chức chủ tịch đã bị hủy bỏ vào đầu năm 2018. Ông viết : « Tôi tự hỏi, liệu chúng ta đang ở vào hồi kết của kỷ nguyên cải cách và mở cửa, quay lại với chế độ toàn trị ? ». Bài bình luận của giáo sư Hứa Chương Nhuận đã gây chấn động toàn thể giới trí thức Hoa Lục trong mùa hè năm ngoái, được chia sẻ rộng rãi trên mạng WeChat.

Việc ông bị trừng phạt là một đòn răn đe cho cộng đồng trí thức : thời kỳ mà họ có thể chỉ trích chế độ đã qua rồi. Think tank Unirule thành lập cách đây 25 năm, đã bị đóng cửa năm ngoái. Một nhà nghiên cứu thân cận với ông Hứa Chương Nhuận nhận xét : « Ông Hứa đã cho đăng 8 bài trong năm 2018. Việc ông ấy vẫn đăng bài được trong tình trạng kiểm duyệt gắt gao cho thấy trong nội bộ có những quan chức cấp cao cũng đồng tình với ông. Trung Quốc cần phải mở cửa với thế giới, phải có thái độ thiện chí ».

Trong khi đó dưới thời Tập Cận Bình, tất cả các lãnh vực đều bị siết lại, và đại học cũng không thoát. Những camera được lắp đặt trong lớp học, các giảng viên đi chệch khỏi đường hướng của đảng có nguy cơ bị trừng phạt, một số sinh viên còn tố cáo thầy cô mình. Theo Le Monde, những thời điểm nhạy cảm cận kề có thể đóng vai trò nào đó trong việc kỷ luật giáo sư Hứa Chương Nhuận. Ngày 4 tháng Năm đánh dấu 100 năm phong trào đấu tranh sinh viên Ngũ Tứ, nổ ra vào ngày 04/05/1919. Còn ngày 4 tháng Sáu sắp tới là kỷ niệm 30 năm vụ đàn áp đẫm máu Thiên An Môn.

Nhìn sang Trung Đông, « Trump, cao nguyên Golan và người Palestine », đó là tựa bài bình luận của cây bút lão luyện Alain Frachon trên Le Monde. Tổng thống Mỹ được ví như một chuyên gia chất nổ tài ba, ông vừa đặt một lượng TNT đáng kể ở chân núi Hermont, tại biên giới Israel-Liban-Syria-Jordani, một vùng đất vốn đã trong thế cân bằng mong manh. Đó chỉ là một tin Twitter, nhưng có thể gây chấn động ở độ rất cao theo thang bậc Richter.

Hôm thứ Năm 21/3, Donald Trump bỗng cho hay đây là lúc để Washington « công nhận chủ quyền của Israel ở cao nguyên Golan ». Tại sao như thế và vì sao lại trong lúc này ? Đó là nhằm trợ giúp thủ tướng sắp mãn nhiệm của Israel, ông Benjamin Netanyahou trước cuộc bầu cử gay go sắp tới.

Cao nguyên Golan xinh đẹp rộng 1.500 km vuông bị Israel chiếm trong cuộc chiến với Syria tháng 6/1967. Suốt hơn 50 năm qua, đa số nhà lãnh đạo Israel kể cả ông Netanyahou thương lượng với Damas, thường qua trung gian của Hoa Kỳ, trên cơ sở đổi Golan lấy hòa bình. Hồi năm 1979, Nhà nước Do Thái cũng đã trả lại vùng Sinai cho Ai Cập, với hiệp ước hòa bình giữa đôi bên. Công thức này cũng là căn bản cho cuộc đàm phán Israel-Palestine hiện nay.

Ông Trump vừa làm nổ tung một phần của luật pháp quốc tế ở Trung Đông và các nơi khác. Đồng thời, sự rộng lượng của nhà tỉ phú còn làm hai ông bạn Vladimir Putin và Tập Cận Bình rất vui lòng. Nếu Mỹ chấp nhận nguyên tắc dùng vũ lực để vẽ lại đường biên giới, thì dựa trên cơ sở nào mà trừng phạt Nga vì đã sáp nhập Crimée của Ukraina? Làm thế nào có thể lên án việc Trung Quốc xây đảo nhân tạo trên Biển Đông, đặt các nước liên quan trước việc đã rồi?

Cũng liên quan đến tổng thống Mỹ, Le Monde nhận định « Ông Trump mất kiên nhẫn trước nguy cơ sa lầy tại Venezuela ».

Khi công nhận tổng thống tự phong Juan Guaido hôm 23/1, Donald Trump có lẽ đã nghĩ đây là một đòn quyết định khiến ông Nicolas Maduro phải nhanh chóng rời ghế. Cho dù hàng loạt nước khác theo chân, Maduro vẫn chống chọi được nhờ vào quân đội. Sau đó Washington hạ lá bài chủ chốt là trừng phạt tập đoàn dầu khí quốc doanh Venezuela. Nhưng từ đó đến nay Mỹ vẫn dừng lại ở những đe dọa suông và cấm nhập cảnh một số quan chức của chế độ Cararas.

Hôm thứ Tư ông Trump bực tức trách cứ các đời tổng thống trước đã để mặc cho tình hình Venezuela xấu đi. Việc Nga gởi binh lính và thiết bị đến Caracas càng làm tăng thêm căng thẳng. Đặc sứ Mỹ Eliott Abrams tự tin nhắc lại trường hợp Tunisie và Ai Cập, cho rằng trước sau gì chế độ độc tài Venezuela cũng sụp đổ. Trong khi chờ đợi, Donald Trump có thể tự an ủi : Venezuela nằm trong số những hồ sơ hiếm hoi có được sự ủng hộ mạnh mẽ của phe Dân Chủ đối lập.

Nhận định « Theresa May hy sinh để cứu vãn Brexit », Le Monde cho rằng việc đảng vẫn Liên Minh Dân Chủ (DUP) kiên quyết chống thỏa thuận với EU là đòn đau cho nữ thủ tướng.

La Croix trong bài « Sự bế tắc của Anh về Brexit » đặt câu hỏi : Liệu một ngày nào đó Anh quốc có ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu (EU) được hay không ? Vài giờ sau khi thủ tướng Theresa May loan báo sẵn sàng từ chức nếu thỏa thuận đã ký với EU được thông qua, các dân biểu Anh vẫn bỏ phiếu chống cả 8 kịch bản, kể cả « no deal », tức ra khỏi EU mà không có thỏa thuận nào. Trong trường hợp đó, cái giá phải trả về kinh tế là không nhỏ.

Thông tín viên của Les Echos tại Luân Đôn cho biết chưa bao giờ thấy tổng giám đốc Phòng Thương mại Anh, ông Adam Marshall giận dữ như thế. Trong hội nghị thường niên tổ chức ngay cạnh điện Westminster, tức tòa nhà Quốc Hội Anh, ông Marshall lớn tiếng : « Chúng tôi rất phẫn nộ. Quý vị đã bỏ rơi các công ty Anh. Quý vị tập trung vào những ngôn từ thay vì vấn đề căn bản, chiến thuật thay vì chiến lược, chính trị thay cho sự thịnh vượng ».

Trong khi đó theo một cuộc thăm dò, có đến gần phân nửa dân Pháp muốn một « Brexit nhanh chóng, không có thỏa thuận ». Những người lớn tuổi tỏ ra ít thông cảm hơn với láng giềng Anh : 56% người trên 65 tuổi muốn một « no deal », tỉ lệ này với giới trẻ dưới 24 tuổi chỉ là 32%. Có đến 73% người Pháp cho rằng việc Anh ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu không ảnh hưởng gì đến đời sống của mình, nhưng thật ra theo INSEE, Brexit về lâu về dài sẽ làm GBP của Pháp sụt mất 1,7%.

Ủy Ban Châu Âu chuẩn bị 19 biện pháp khẩn cấp để ngăn ngừa tình trạng hỗn loạn khi Anh quốc đột ngột dứt áo ra đi, từ giao thông đường bộ, đường không cho đến khu vực đánh cá. Chỉ còn hai văn bản chưa được thông qua, liên quan đến visa và vấn đề hết sức nhạy cảm là cam  kết đóng góp vào ngân sách châu Âu của Luân Đôn (40 tỉ euro).

Về cuộc bầu cử tổng thống Ukraina, Le Figaro nhận xét không có ứng cử viên nào thu hút, đổi với cả phương Tây và Nga. Tổng thống mãn nhiệm Petro Porochenko, khuôn mặt quen thuộc Ioulia Timochenko lẫn diễn viên hài Volodymyr Zelenski đều không thuyết phục được Matxcơva, Bruxelles và Washington.

Le Monde chú ý đến một chi tiết được cho là nỗ lực cuối cùng của ông Porochenko để lôi kéo lượng cử tri đã quay lưng lại với ông. « Hãy cân nhắc », đó là dòng chữ trên những tờ áp-phích mới nhất. Không có chân dung lẫn chữ ký của tổng thống, đây là lời kêu gọi một sự chọn lựa cẩn trọng, tránh một cú nhảy vào vô định – với một khuôn mặt phụ nữ gai góc đã quá nhàm chán là bà Timochenko, hay anh hề Zelenski chưa hề có kinh nghiệm chính trường.

Le Monde băn khoăn « Làm thế nào tìm được 9 tỉ euro để giúp những người già không thể tự phục vụ » : từ nay đến năm 2030 chính phủ Pháp cần thêm 9,2 tỉ euro để đối phó với tình trạng lão hóa dân số. Le Figaro báo động « Nhà thờ, nạn nhân của các vụ phá hoại đáng ngại ».Năm ngoái có đến 129 vụ đánh cắp và 877 vụ phá hoại đủ kiểu tại nơi chốn thiêng liêng của Công Giáo, trung bình mỗi ngày có ba vụ. Các dân biểu cánh hữu đòi hỏi Quốc Hội lập nhóm điều tra, đánh giá đúng tầm mức vấn nạn này để ngăn ngừa, đối phó.

Trên lãnh vực kinh tế, Les Echos nêu ra « Bài học về quản lý của người cứu vãn hãng Peugeot ».Tổng giám đốc PSA, ông Carlos Tavares đã vực dậy tập đoàn đang lâm nguy và sau đó là Opel một cách ngoạn mục.

Nhìn ra thế giới, La Croix quan tâm đến « Một cuộc bầu cử náo động ở Ukraina » : luôn đang trong tình trạng xung đột với các nhóm ly khai, Chủ nhật này người dân sẽ đi bầu tổng thống mới. Libération đăng ảnh một lá cờ Algérie lớn, với đông đảo người biểu tình phía sau, chạy tựa « Algérie của họ : Ca sĩ rap, nhà điện ảnh, nhà văn, họa sĩ… ». Tờ báodành nhiều đất cho giới nghệ sĩ, trí thức Algérie để bàn luận về tình hình đất nước.

Ở trang trong, hai sự kiện thời sự đáng chú ý nhất hôm nay là Brexit và bầu cử tổng thống ở Ukraina được tất cả các báo đề cập đến.

http://vi.rfi.fr/chau-a/20190329-trung-quoc-thoi-tap-can-binh-hoang-hon-cua-nhung-tieng-noi-bat-dong

(AFP) – Philippines: Nữ phóng viên chỉ trích TT Duterte lại bị câu lưu.

Bà Maria Ressa, 55 tuổi, mang hai quốc tịch Mỹ – Philippines, chủ bút tờ báo mạng Rappler nổi tiếng chỉ trích các chiến dịch bài trừ ma túy của TT Duterte lại bị bắt giữ tại phi trường ngày 29/03/2019. Bà được trả tự do sau đó vài giờ, sau khi nộp một khoản tiền thế chân tương đương với 1.500 euro. Chính quyền Manila cáo buộc nữ nhà báo cùng với 6 cộng tác viên khác là đã vi phạm luật nghiêm cấm truyền thông trong nước nhận tài trợ nước ngoài.

(AFP) –Israel sẵn sàng mở chiến dịch quân sự lớn trên dải Gaza.

Thủ tướng Netanyahu ngày 28/03/2019 khẳng định quân đội nước này có thể tiến hành một chiến dịch quân sự nếu thấy cần thiết. Căng thẳng trên dải Gaza đã bùng lên dữ dội trong hai ngày qua. Theo dự kiến, vào ngày thứ Bảy 30/03, một cuộc biểu tình lớn của người dân Palestine sẽ diễn ra dọc theo ranh giới với Israel nhân một năm các cuộc tập hợp phản đối hằng tuần.

(AFP) – Vợ cựu chủ tịch Interpol tố cáo một vụ án chính trị.

Lời lên án này được bà Grace Meng đưa ra ngày 29/03/2019, sau khi chính quyền Bắc Kinh hôm thứ Tư 28/03 thông báo khai trừ đảng ông Mạnh Hoành Vĩ và sẽ đưa ra xét xử với các tội danh biển thủ công quỹ và nhận hối lộ.

(RFI) – Doanh thu năm 2019 của Hoa Vi tăng 20%. 

Chủ tịch tập đoàn Trung Quốc hôm 29/03/2019 thông báo: Doanh thu của Hoa Vi đạt hơn 100 tỉ đô la, bất chấp các lệnh cấm của Hoa Kỳ. Gần 50% doanh thu của tập đoàn là nhờ điện thoại smartphone. Điện thoại thông minh của Hoa Vi chiếm 15% thị phần thế giới, đứng ở vị trí số 2 cùng Apple, chỉ sau Samsung. Nhà sản xuất hàng đầu thế giới về thiết bị di động cũng ký được 30 hợp đồng về mạng di dộng 5G với các nước.

(AFP) – 32% dân số Achentina sống dưới ngưỡng nghèo khó. 

Đây là tỉ lệ người nghèo ở Achentina hồi cuối năm 2018, so với con số 27,3% của quý 1 năm 2019. Tổng cộng, 8,9 triệu người sống ở 32 thành phố lớn trong cả nước sống trong cảnh nghèo đói, chưa tính tới số người nghèo ở nông thôn. Theo Viện Thống Kê Achentina hôm 28/03/2019, số liệu trên ở mức cao nhất tính từ cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2001. Kinh tế Achentina đang suy thoái, lạm phát lên đến 47,6%,  9,1% số người trong độ tuổi lao động thất nghiệp.

(AFP) – Một bức tranh Picasso vẽ bằng mực Tàu được bán với giá gần 300.000 euro. 

Phiên đấu giá của Christie’s diễn ra vào ngày 28/03/2019 tại Paris. Bức tranh được danh họa Picasso vẽ vào năm 1932, thuộc quyền sở hữu của bảo tàng MoMa New York (Mỹ) từ năm 1961.

(Yonhap) – Thượng đỉnh Mỹ-Hàn sẽ diễn ra tại Washington tháng Tư. 

Văn phòng phủ tổng thống Hàn Quốc hôm 29/03/2019 thông báo: Tổng thống Mỹ Donald Trump và đồng nhiệm Hàn Quốc Moon Jae In sẽ gặp nhau ngày 10/04 tại Washington. Thượng đỉnh Trump-Moon sẽ là cuộc gặp đầu tiên giữa hai nguyên thủ kể từ sau cuộc gặp giữa tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un tại Hà Nội hồi cuối tháng 02/2019.

(Yonhap) – Không Quân Hàn Quốc nhận thêm F-35A.

Hai chiến đấu cơ tàng hình F-35A được giao đến căn cứ Cheongju, cách Seoul 140 km về hướng nam, vào trưa nay 29/09/2019. Đây là chiếc thứ năm và thứ sáu. Từ nay đến 2021, Hàn Quốc sẽ trang bị tổng cộng 40 chiến đấu cơ F-35A, thế hệ 5, do tập đoàn Mỹ Lockheed Martin chế tạo, với tổng trị giá 6,5 tỷ đôla.

(AFP) – Nhật Bản : Hơn 610.000 người 40-64 tuổi sống tách biệt với xã hội. 

Theo một nghiên cứu được chính phủ công bố hôm nay 29/03/2019, những người này sống khép kín trong nhà ít nhất 6 tháng. Một nửa trong số họ sống hoàn toàn tách biệt khỏi thế giới bên ngoài suốt hơn 7 năm. Hiện tượng người trung niên tại Nhật sống tách biệt khỏi xã hội được gọi là Hikikomori.

(Yonhap) – Danh sách 100 nhân vật quyền lực nhất hành tinh của tạp chí Mỹ Times. 

Tổng thống Mỹ Donald Trump, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In có tên trong danh sách năm nay. Tổng thống tự phong Juan Guaido của Venezuela cũng được bầu chọn. Times sẽ công bố danh sách chính thức 2 ngày sau khi hết hạn bình bầu vào ngày 16/04/2019.

(AFP) – Pháp: Thị trưởng vận động biến Bordeaux thành « thành phố chết » để phản đối bạo lực. 

Phong trào Áo Vàng chuẩn bị bước sang hồi XX vào ngày mai 30/03/2019. Chính quyền 3 thành phố Avignon, Bordeaux và Rouen hôm qua 28/03 thông báo cấm biểu tình do nguy cơ xảy ra bạo động và cướp phá. Riêng thị trưởng Bordeaux kêu gọi người dân ở trong nhà, các cửa hàng cửa hiệu đóng cửa để, tạo « thành phố chết » nhằm phản đối vấn nạn bạo lực trong các ngày biểu tình của Áo Vàng.

http://vi.rfi.fr/quoc-te/20190329-tin-doc-nhanh