16/03/2019

Hung thủ Brenton Tarrant, người Úc 28 tuổi, kẻ tình nghi có chủ trương thượng đẳng da trắng, bị buộc tội giết người hôm thứ Bảy sau khi 49 người thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương trong vụ xả súng hàng loạt tại hai nhà thờ Hồi giáo ở New Zealand.

Brenton Tarrant bị dẫn ra trước Tòa án Khu vực Christchurch, New Zealand, ngày 16 tháng 3, 2019. Khuôn mặt của nghi phạm được làm mờ.

Tarrant, bị còng tay và mặc một bộ đồ tù màu trắng, đứng lặng lẽ tại Tòa án Khu vực Christchurch, Reuters cho biết. Y không đưa ra tuyên bố nào. Y sẽ trở lại tòa án vào ngày 5 tháng 4 và cảnh sát nói y có thể phải đối mặt với thêm các cáo buộc nữa.

Vụ tấn công vào ngày thứ Sáu, mà Thủ tướng Jacinda Ardern gọi là khủng bố, là vụ giết người hàng loạt nghiêm trọng nhất thời bình ở New Zealand và nước này đã nâng mức độ đe dọa an ninh lên mức cao nhất.

Tarrant được mô tả là một kẻ tình nghi có chủ trương thượng đẳng da trắng, dựa trên hoạt động trên mạng xã hội của y.

Đoạn phim ghi lại vụ tấn công nhắm vào một trong những nhà thờ Hồi giáo được phát trực tiếp trên Facebook và một “bản tuyên ngôn” bài xích người Hồi giáo là “những kẻ xâm lược” cũng được đăng lên mạng thông qua các đường dẫn đến các trangf mạng xã hội liên quan.

Đoạn video cho thấy một người đàn ông lái xe đến nhà thờ Hồi giáo Al Noor, bước vào đó và ngẫu nhiên chĩa súng trường bán tự động công năng cao vào mọi người. Video cho thấy những người trong nhà thờ có thể đã chết hoặc bị thương, nằm trên sàn nhà.

Sau đó, hung thủ quay trở lại xe hơi của y, đổi vũ khí, vào lại trong nhà thờ Hồi giáo và lại bắt đầu nổ súng. Camera gắn trên đầu anh ta ghi lại vụ thảm sát theo hướng nòng súng, giống như một số trò chơi điện tử bắn giết.

41 người bị giết chết tại nhà thờ Hồi giáo Al Noor.

Cảnh sát nói hung thủ tình nghi mất bảy phút để đi đến nhà thờ Hồi giáo thứ hai ở khu ngoại ô Linwood, nơi bảy người bị sát hại. Chưa có hình ảnh nào từ nhà thờ Hồi giáo thứ hai được công bố.

Tarrant bị bắt trong một chiếc xe hơi 36 phút sau khi cảnh sát được gọi báo lần đầu tiên. Cảnh sát cho hay xe có chứa các thiết bị nổ tự chế.

“Hung thủ di chuyển từ nơi này sang nơi khác, có hai khẩu súng khác trong xe mà hung thủ sử dụng, và y hoàn toàn có ý định tiếp tục cuộc tấn công,” Thủ tướng Ardern nói với các phóng viên ở Christchurch hôm thứ Bảy.

Văn phòng của bà Ardern nói nghi phạm đã gửi “bản tuyên ngôn” trong một email hàng loạt bao gồm địa chỉ email chung cho thủ tướng, lãnh đạo phe đối lập, chủ tịch nghị viện và khoảng 70 cơ quan truyền thông vài phút trước cuộc tấn công.

Một phát ngôn viên cho biết email không mô tả sự việc cụ thể và “không có gì trong nội dung hoặc thời điểm mà lẽ ra có thể ngăn chặn được vụ tấn công.”

Hai người khác đang bị câu lưu và cảnh sát cho biết họ đang tìm hiểu liệu họ có dính líu trong bất kì khía cạnh nào hay không.

Không ai trong số những người bị bắt có tiền án hình sự hoặc nằm trong danh sách theo dõi ở New Zealand hoặc Úc.

Trong khi đó, hàng chục người đã đặt hoa tại các địa điểm gần cả hai nhà thờ Hồi giáo ở thành phố Christchurch, nơi vẫn đang xây cất lại sau trận động đất gây tàn phá vào năm 2011 khiến gần 200 người thiệt mạng.

Đội khăn đen trên đầu, bà Ardern ôm các thành viên của cộng đồng người Hồi giáo tại một trung tâm tị nạn ở thành phố Christchurch, nói rằng bà sẽ bảo đảm tự do cho tôn giáo ở New Zealand. “Tôi truyền đạt thông điệp về tình yêu và sự ủng hộ của New Zealand tới tất cả các bạn,” bà nói.

Phần lớn các nạn nhân là di dân hoặc người tị nạn từ các quốc gia như Pakistan, Ấn Độ, Malaysia, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ, Somalia và Afghanistan. Người Hồi giáo chỉ chiếm hơn 1 phần trăm dân số New Zealand.

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern hứa sẽ thay đổi luật kiểm soát súng ở nước bà sau khi một tay súng bắn chết 49 người tại hai nhà thờ Hồi giáo ở thành phố Christchurch.

New Zealand nổi tiếng là một quốc gia nhàn hạ và thanh bình, nơi mà thậm chí cảnh sát phần lớn không mang vũ khí.  Nhưng nơi này có tỉ lệ sở hữu súng tư nhân thuộc hàng cao nhất thế giới và việc tiếp cận vũ khí khá dễ dàng.

Bà Ardern nói kẻ tấn công nhà thờ Hồi giáo là một người sở hữu súng có giấy phép và rằng năm khẩu súng được y sử dụng trong vụ thảm sát, gồm hai khẩu súng bán tự động và hai khẩu súng bắn đạn phà (shotgun).

“Tôi có thể nói với bạn một điều ngay bây giờ, luật súng ống của chúng ta sẽ thay đổi,” bà nói với các phóng viên hôm thứ Bảy, nói thêm rằng một lệnh cấm súng bán tự động sẽ được cân nhắc.

Những khẩu súng mà nghi phạm sử dụng dường như cũng đã được cải biến, bà cho biết. “Đó là thách thức mà chúng tôi sẽ giải quyết trong việc thay đổi luật súng ống của chúng ta,” bà nói thêm.

New Zealand trong quá khứ đã cố gắng thắt chặt luật súng ống, nhưng giới vận động súng đầy quyền lực và văn hóa săn bắn đã cản trở những nỗ lực đó. Ước tính có khoảng 1,5 triệu cây súng tại New Zealand, nơi mà dân số chỉ có năm triệu người, nhưng quốc gia này có tỉ lệ bạo lực súng ống thấp.

Luật súng ống của New Zealand không thay đổi nhiều kể từ năm 1992, mặc dù các thẩm định của chính phủ sau đó đã kêu gọi cải cách.

Ở New Zealand, cảnh sát không thường mang theo súng.  Đất nước này xưa nay có tỉ lệ giết người thấp.

Cảnh sát New Zealand cho biết vào năm ngoái rằng tỉ lệ giết người đã giảm xuống mức thấp nhất trong 40 năm qua, với 48 vụ trong năm 2017.

Hôm 15/3, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump lên án vụ thảm sát kinh hoàng tại 2 đền thờ Hồi giáo ở New Zealand là “hành động thù hận.”

TT Trump viết trên Twitter: “Tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc và lời cầu chúc an lành đến với người dân New Zealand sau vụ thảm sát kinh hoàng ở đền thờ Hồi giáo. 49 người vô tội đã thiệt mạng một cách vô lý, cùng rất nhiều người bị thương nặng. Hoa Kỳ luôn bên cạnh New Zealand.”

Trước đó, phát ngôn nhân Bạch Ốc,  Sarah Sanders nói trong một tuyên bố rằng Hoa Kỳ lên án mạnh mẽ vụ tấn công này.

Bà Sanders nói: “Hoa Kỳ lên án mạnh mẽ vụ tấn công ở thành phố Christchurch. Xin gửi những lời chia buồn và lời cầu nguyện của chúng tôi đến với các nạn nhân và gia đình của họ. Chúng tôi đồng lòng cùng người dân và chính phủ New Zealand chống lại hành động thù hận xấu xa này.”

Cảnh sát New Zealand cho biết 3 người đang bị giam giữ, trong đó có một thanh niên độ tuổi 20 tuổi bị buộc tội giết người.

Bản tuyên bố của các nghi phạm xả súng từng ca ngợi ông Trump là “một biểu tượng của sắc dân da trắng tân thời và đồng chí hướng.”

VOA