Đã hơn 2 tuần kể từ ngày H'Hen Niê làm nên kì tích cho nhan sắc Việt tại đấu trường nhan sắc hấp dẫn nhất hành tinh Miss Universe 2018. Người không hài lòng nhất có lẽ là Tân Hoa hậu Hoàn vũ người Philippines. Bởi cô gái đến từ Việt Nam đã chiếm sóng mạng xã hội và truyền thông toàn cầu, thay vì chủ nhân vương miện Catriona Gray.

Khán giả quốc tế gọi H'Hen Niê là "nàng Cinderella của Việt Nam". Họ trầm trồ khi biết xuất thân của H'Hen Niê là người dân tộc thiểu số, sinh trưởng trong một buôn làng Ê Đê nghèo khó kém phát triển. Họ lần tìm lại những clip cũ của H'Hen Niê, xem cô ngồi bệt xuống đất cùng các thành viên trong gia đình, lấy tay bốc đồ ăn từ mâm cơm đạm bạc hay đi dép lê, vác gùi trên lưng vào sâu trong bản tặng đồ cho các gia đình khó khăn, rồi trầm trồ ngưỡng mộ một vẻ đẹp hồn hậu và tự nhiên mà không một thí sinh Hoa hậu nào có được.

Nhưng công chúng Việt Nam ngưỡng mộ H'Hen Niê không hoàn toàn vì những điều ấy.

Người ta nhìn thấy ở H'Hen Niê những phẩm chất ít khi bắt gặp ngoài đời. Những phẩm chất thường chỉ có trong sách vở giáo huấn, bài giảng đạo đức. Những phẩm chất mà người ta nói tới rất nhiều, cổ động thực hành rất đông đảo nhưng hiếm người thành công. Với H'Hen Niê, những phẩm chất ấy chảy trong dòng máu đại ngàn thuần khiết mà không cần bất cứ sự cố gắng nào.

1. Luôn mang tâm thế biết ơn với tất thảy mọi điều trong cuộc sống

Một trong những bài tập của người học thiền và người học đạo ngày nay hòng mong một cuộc sống an vui mỗi ngày là liệt kê danh sách 10 điều biết ơn vào mỗi tối. Nhưng thực tế, sau hàng trăm trang biết ơn trên giấy, phần đa không ép buộc được lý trí của mình chuyển hóa những dòng chữ đó thành tâm thế biết ơn thường trực.

H'Hen Niê thì khác. Cô có sẵn trong mình một tâm thế biết ơn với tất thảy mọi điều trong cuộc sống: biết ơn gia đình, biết ơn quá khứ, biết ơn hoàn cảnh, biết ơn sự khó khăn và biết ơn cả những người ghét bỏ, chê bai mình.

Còn nhớ ngay sau khi đăng quang Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2017, H'Hen Niê đã bị một nhà báo có tiếng miệt thị ngoại hình. Thay vì giận dữ phản ứng, H'Hen lại vui vẻ cho biết: "Những điều mà mọi người nói, kể cả những câu mà mọi người cho là xúc phạm em, nhưng em nghĩ đó đều là đóng góp vì em trưởng thành từ những điều đó."

Khi nhắc lại chuyện từng đi làm "osin" khi còn là sinh viên năm thứ hai, H'Hen Niê không tủi hổ hay tự tụng ca mình như một tấm gương "nghèo vượt khó", "nếm mật nằm gai" để có được thành công hiện tại. Cô chỉ nhắc tới với lòng biết ơn gia đình người chủ tốt bụng: "Em thấy mình thực sự quá may mắn khi được nhận vào làm giúp việc trong gia đình chị ấy."

Khi kể về tuổi thơ nghèo khổ phải đi chăn bò, làm nương rẫy, hái cà phê, 13 tuổi đã là lao động chính trong nhà, H'Hen Niê phấn chấn đến kinh ngạc: "Tôi luôn tự hào và vui sướng về tuổi thơ của mình."

Khi bị truyền thông xoáy vào cuộc sống lạc hậu, tối tăm, thiếu văn minh ở buôn làng Ê Đê, H'Hen Niê thể hiện sự khó hiểu: "Tôi không nghĩ đó là khó khăn mà đó là môi trường chúng tôi lựa chọn. Với người Ê Đê thì như thế là quá tốt rồi. Tuy không có nhiều tiền tài, vật chất nhưng rất vui. Chúng tôi không có tiền nhưng cũng không có việc gì cần phải tiêu nhiều tiền. Quan trọng là chúng tôi có tinh thần cân bằng trong cuộc sống."

Cứ thế, trong hàng trăm cuộc phỏng vấn khác nhau với truyền thông, những từ mà người ta nghe được nhiều nhất từ H'Hen Niê là: "vui", "sung sướng", "hài lòng", "may mắn", "tuyệt vời", "hạnh phúc". H'Hen Niê cho thấy một thái độ sống đầy tích cực: luôn hài lòng với mọi thứ mà không cần phải cố gắng để hài lòng, biết ơn tất cả những gì mà cuộc sống đã mang đến cho mình mà không phải dặn lòng phải biết ơn bằng những ghi chép. Đó là thái độ sống của một người không mưu cầu, không so đo tính toán, trời cho thế nào nhận thế ấy. Và vì thế mà lúc nào cũng chỉ thấy được chứ không thấy mất. Và vì thế mà lúc nào cũng bao dung, rộng lượng.

Thế mới có chuyện Hoa hậu Mỹ livestream cho cả thế giới biết đại diện Việt Nam không biết Tiếng Anh nhưng H'Hen Niê thì không chút trách móc hẹp hòi. Cô khẳng định: "Miss USA đâu có nói xấu Hen đâu, cô ấy nói sự thật mà". Cô thậm chí còn nhấn mạnh: "Phải quan tâm để ý tới Hen thì Miss USA mới nhận ra điều đó". Cô thậm chí còn bày tỏ: "Miss USA là người hỗ trợ Hen rất nhiều. Mỗi khi nói chuyện với Hen, cô ấy luôn nói chậm để Hen nghe được."

Hay khi cư dân mạng giận dữ vì người phiên dịch đã làm mất cơ hội vào Top 3 của H'Hen Niê, cô vẫn ra sức bênh vực và gửi tới người phiên dịch sự biết ơn chân thành của cô. H'Hen Niê giải thích: "Chị ấy là Việt kiều, còn Hen nói rất nhiều từ địa phương, lại nói nhanh nên chị khó lòng mà dịch cho được trong vài phút ngắn ngủi trên sân khấu. Nếu không có chị ấy, Hen còn không có mặt trong Top 20. Được vào Top 5 đã là một kì tích với H'Hen. Vả lại ông trời cũng đã định đoạt cả rồi."

Một clip ngắn ngủi quay cảnh H'Hen Niê dắt tay Miss Puerto Rico vào hậu trường sau khi không được gọi tên vào Top 3 đã khiến khán giả thực sự tin rằng H'Hen Niê không hề tiếc nuối. Cô cười một cách đầy phấn khích, đầy mãn nguyện. Trong khi, cùng hoàn cảnh, đã có những người đẹp Việt khóc tức tưởi vì tham vọng bất thành.

Cái sự biết đủ của H'Hen Nie là cái mà nhiều người tu tập cả đời vẫn chỉ dừng ở mức đăng "quote" lên facebook làm châm ngôn sống.

2. Tiền bạc không phải do lao động mà có thì không giữ

Trong phần trả lời ứng xử tại Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2017, H'Hen Niê nói sẽ dành 70% tiền thưởng làm từ thiện. Đó không phải câu nói cao hứng. Và dù cho đó là câu nói trong lúc cao hứng thì H'Hen Niê vẫn thực hiện. Bởi người Ê Đê của cô không biết nói dối, không có từ nói dối trong từ điển tiếng Ê Đê.

Trên thực tế, H'Hen Niê đã dành 100% tiền thưởng để làm từ thiện chứ không phải 70%.

Trở về nước sau kì tích tại Miss Universe 2018, H'Hen Niê được nhiều nhà tài trợ thưởng nóng với số tiền lên đến cả tỷ đồng. Thay vì dùng số tiền đó để chi tiêu cho bản thân và gia đình hay làm "vốn giắt lưng", H'Hen Niê tuyên bố sẽ dành 100% cho các dự án cộng đồng. Cô bảo: "Mẹ em dạy gì được cho thì nên đem cho người khác". Cô bảo: "Tiền thưởng không phải là tiền do sức lao động làm ra nên em sẽ cho đi". Cô bảo cô không lo không có tiền, bởi cô hoàn toàn có khả năng kiếm ra tiền bằng chính sức lao động của mình.

Một câu chuyện nhỏ thú vị khác mà nhiều người không để ý nhưng nó thể hiện thái độ "vô thường" của H'Hen Niê với tiền bạc. Đó là việc cô đã bỏ ra một số tiền không nhỏ để xây nhà cho cậu ruột vì lời hứa thời thơ ấu, rằng "Cậu cho cháu ăn khoai đi, sau này cháu xây nhà cho cậu". Cần nói thêm rằng, cô gái ấy chưa bao giờ dám mua một món đồ gì cho riêng mình với giá 10 triệu đồng.

Mới đây thôi, stylist của H'Hen Niê còn tiết lộ lý do Hoa hậu mất rất nhiều phụ kiện, trang sức sau hai tuần chinh chiến Miss Universe 2018. Hóa ra không phải do vô ý làm mất mà H'Hen Niê toàn tự tay đem cho các bạn thí sinh. Mỗi khi diện món đồ gì đó đẹp mắt, được mọi người trầm trồ, H'Hen Niê lại không ngại tháo ra tặng cho cô bạn vừa khen mình.

3. Tự quyết định mọi vấn đề trong cuộc sống của mình

H'Hen Niê là Hoa hậu có sự chuẩn bị kĩ lưỡng nhất từ trước tới nay cho một đấu trường nhan sắc quốc tế. Không thể phủ nhận vai trò quan trọng của ê kíp đứng sau H'Hen Niê, vạch chiến lược từng đường đi nước bước cho cô với số tiền bỏ ra lên tới hàng tỷ đồng. Tuy nhiên, chính Giám đốc quốc gia Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam cũng tiết lộ, H'Hen Niê thường xuyên tự đưa ra những quyết định riêng trái ngược với định hướng của ê kíp hay các huấn luyện viên. Được chuyên gia hàng đầu Philippines là ông Anjo Santos huấn luyện catwalk, nhưng H'Hen Niê đã kiên quyết giữ lối đi của riêng mình và cô đã chứng minh điều cô chọn là đúng đắn. H'Hen Niê cũng quyết định từ chối việc học tiếng Anh để dành thời gian cho các kĩ năng khác do cô không thể cùng lúc tập trung cho nhiều mục tiêu. H'Hen Nie thậm chí sẵn sàng chiến tranh lạnh với Giám đốc quốc gia vì bất đồng quan điểm.

Ngay cả việc cô dùng tiền thưởng để làm gì, cho ai, H'Hen Niê cũng tự quyết định mà không xin ý kiến của bất kì ai.

Một cách rất đơn giản, nếu H'Hen Niê thấy đúng cô sẽ tự quyết định những điều liên quan tới mình.

Như cách cô đã kiên quyết "say no" với việc lấy chồng ở tuổi 14 theo lời khuyên của bố mẹ mà đi học tiếp cấp 3 và đại học. Dù người Ê Đê vốn rất trọng chữ hiếu và trọng truyền thống, nhưng H'Hen Niê đã may mắn có được người mẹ tôn trọng các con của mình, chỉ đưa lời khuyên chứ không ép buộc.

Dân tộc Ê Đê theo chế độ mẫu hệ, người phụ nữ làm chủ gia đình và có quyền tự quyết rất cao. H'Hen Niê được thừa hưởng phẩm chất nữ quyền ấy từ trong dòng máu Ê Đê của mình. Đó là lý do cô không bao giờ kêu gọi nữ quyền, nhưng lại thể hiện đầy đủ quyền lực của một người phụ nữ tự do. Đó là quyền lực mà bất kì ai cũng có thể tự phong tặng cho chính mình.

Người phụ nữ có quyền quyết định mọi việc trong cuộc sống của cô ấy chính là người phụ nữ thành công. Đó cũng là điều mà những người phụ nữ của thế giới "văn minh" luôn khao khát mà tự mình trói buộc mình trong những định kiến xã hội để không thể đạt được khao khát ấy.

H'Hen Niê đã làm được, còn bạn thì sao?