RFI

Sau nhiều nước như Anh Quốc, Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc và nhiều nước châu Mỹ La tinh, đến lượt châu Âu khởi động chiến dịch tiêm chủng ngừa Covid-19 từ thứ Bảy 26/12/2020. Như vậy là chỉ một năm sau khi đại dịch từ Vũ Hán lan ra toàn cầu, thế giới đã có được một vũ khí được xem là hữu hiệu để hy vọng đưa thế giới ra khỏi cơn khủng hoảng dịch tễ này. Thế nhưng nhiều câu hỏi vẫn chưa có lời giải đáp, nhất là về hiệu quả của vac-xin.

Hiện có bao nhiêu vac-xin ?

Cho tới nay, trung bình phải mất 10 năm các hãng dược phẩm mới có thể cho ra đời một vac-xin mới, nhưng nay nhờ việc đẩy nhanh tiến trình nghiên cứu, sản xuất công nghiệp và xét cấp phép, cộng thêm các nguồn tài chính rất dồi dào, mà chỉ chưa tới 1 năm, vac-xin ngừa Covid-19 đã được tung ra thị trường.

Ngay từ ngày 02/12, Anh Quốc đã cấp phép cho vac-xin của hai hãng Mỹ Đức Pfizer/BioNTech và từ đó đến nay đã tiêm vac-xin này cho hàng chục ngàn người. Tại Mỹ, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cũng đã cấp tốc cấp phép cho cả hai vac-xin Pfizer/BioNTech và Moderna (của Mỹ). Tổng cộng, 16 nước trong Liên Hiệp Châu Âu cũng đã cấp phép cho vac-xin Pfizer/BioNTech.

Về phần Nga, chính phủ đã tiến hành tiêm chủng vac-xin Sputnik V ngay từ ngày 05/12, cho dù vac-xin này còn trong giai đoạn 3, tức là giai đoạn chót của thử nghiệm lâm sàng. Trung Quốc cũng chưa chính thức cấp phép, nhưng đã bật đèn xanh cho việc tiêm chủng một số vac-xin do họ tự sản xuất.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính luôn cả các vac-xin đã được tung ra thị trường, tổng cộng có 16 thuốc tiêm chủng đang trong giai đoạn 3 của thử nghiệm.

Vac-xin nào là tốt nhất ?

Từ ngày 09/11 đến nay, mới chỉ có 4 hãng dám khẳng định là vac-xin của họ có hiệu quả trên 90% : Pfizer/BioNTech, Moderna, AstraZeneca (kết hợp với đại học Oxford) và viện Gamaleïa của nhà Nga. Riêng hãng dược phẩm Anh Quốc AstraZeneca hôm 27/12 vừa khẳng định đã tìm ra được « công thức hữu hiệu nhất » cho vac-xin của họ, bảo đảm hiệu quả « 100% » đối với các dạng nặng nhất của Covid-19.

Theo dự kiến, cơ quan có thẩm quyền của Anh Quốc sẽ sớm cho biết ý kiến về vac-xin AstraZeneca. Nếu được cấp phép, vac-xin này sẽ có lợi thế hơn cả : vừa rẻ hơn (chỉ khoảng 4 đôla/liều), vừa dễ bảo quản (có thể được lưu giữ trong các tủ lạnh thường, chứ không cần đến các tủ đông lạnh (-20°C đối với Moderna và -70°C đối với Pfizer/BioNTech), phù hợp hơn với chiến dịch tiêm chủng đại trà và tiêm chủng trong các viện dưỡng lão.

Nhưng tất cả những khẳng định về tỷ lệ hiệu quả của các vac-xin nói trên còn phải chờ thực tế chứng minh cùng với số người được tiêm chủng ngày càng đông. Vấn đề là tại nhiều nước, đặc biệt là Pháp, nhiều người không muốn được chích ngừa Covid, vì họ không tin tưởng vào các vac-xin được chế tạo trong một thời gian quá ngắn như vậy.

Vac-xin sẽ gây những phản ứng phụ nào ?

Theo các chuyên gia, với nhiều cuộc thử nghiệm trên hàng chục ngàn người tình nguyện, nếu có một vấn đề lớn về sự an toàn của vac-xin thì người ta đã phát hiện được rồi. Nhưng không thể loại trừ những phản ứng phụ hiếm hơn và chỉ xảy ra đối với một số người. Theo báo cáo của FDA về vac-xin Pfizer/BioNTech, khi được tiêm vac-xin này chúng ta có thể bị đau nhức ở chỗ chích trên cánh tay, rồi có thể sẽ bị các phản ứng khác như mệt mỏi, nhức đầu, đau mình, hoặc hiếm hơn là bị sốt cao.

Nhưng một vấn đề khác đang gây lo ngại ngày càng nhiều, đó là loại virus corona biến thể mới, rất dễ lây lan, vừa được phát hiện tại Anh Quốc và nay đã lan ra một số nước khác. Theo tổng giám đốc của AstraZaneca, Pascal Soriot, trả lời trên tờ Sunday Times hôm qua, hiện giờ các chuyên gia nghĩ rằng những vac-xin vừa được cấp phép vẫn có hiệu quả đối với virus biến thể đó. Nhưng ông nói thêm là không thể nào chắc chắc hoàn toàn, cho nên cần phải tiến hành thêm các thử nghiệm.

Trước mắt, để ngăn chặn sự lây lan của virus corona biến thể, chính phủ Anh Quốc đã buộc phải phong tỏa trở lại một phần lãnh thổ nước này, đặc biệt là Luân Đôn. Cho tới nay, hơn 50 quốc gia đã hạn chế hoặc tạm ngưng các chuyến bay từ Anh Quốc.